Czynniki robocze pomp ciepła

Do wykonania skomplikowanej operacji przekazania ciepła i podwyższenia temperatury stosuje się w pompie ciepła specjalne substancje, nazywane czynnikami roboczymi lub chłodniczymi. W gruncie rzeczy chodzi o to samo, a wspomniana substancja jest w każdym przypadku cieczą, która wrze w niskich temperaturach.

Przykładem takiej cieczy może być popularny gaz propan, który jest magazynowany w butlach w postaci płynnej. To że propan w temperaturze pokojowej ciągle znajduje się w stanie płynnym wynika tylko z tego, że jest pod wysokim ciśnieniem. Wystarczy jednak odkręcić zawór w butli a natychmiast zacznie się on wydobywać w postaci gazu, tworząc u wylotu szron, który powstaje dlatego, że parujący propan pobiera ciepło z otoczenia, czyli je schładza. Zresztą do dzisiaj propan jest stosowany w niektórych pompach ciepła jako czynnik roboczy, bowiem ma bardzo dobre właściwości termodynamiczne. Ma też wiele wad, o których później.

Istnieje wiele czynników chłodniczych o różnych składach chemicznych. Oznaczenie tych czynników jest znormalizowane. Na początku oznaczenia mamy zawsze dużą literę „R”, co jest skrótem angielskiego słowa „refrigerant -czynnik chłodniczy”. Dalej mamy dwu- lub trzycyfrowe oznaczenie oraz małą literę a, b, c itd. Nie ma potrzeby dokładnego omawiania składu chemicznego poszczególnych czynników. Istotne jest tylko to, aby rozpoznać te czynniki, których użycie w pompie ciepła może mieć znaczenie dla nas jako użytkowników. Trzeba wiedzieć, że istnieje grupa czynników chłodniczych (freonów) zabronionych lub wycofywanych z użycia.
Do grupy tej należą szeroko stosowane dawniej czynniki R12 i R22. Może się zdarzyć tak, że w pewnym momencie użytkownik pompy ciepła pracującej z czynnikiem R22 stanie przed koniecznością wymiany tegoż na nowy, ekologiczny, co będzie się wiązać z dużymi kosztami, gdyż pociągnie za sobą wymianę niektórych zespołów pompy ciepła, a może nawet kosztownej sprężarki.