W tabeli poniżej podano charakterystykę polskich systemów ciepłowniczych oraz systemów ciepłowniczych eksploatowanych w krajach o zbliżonych warunkach klimatycznych i strukturach bilansu paliwowo-energetycznego.

Strukturę pokrywania potrzeb cieplnych wg danych z 1992 r. podano w tabeli. Pozornie struktura pokrywania potrzeb cieplnych jest prawidłowa, gdyż ok. 44% ciepła wytwarzanego jest w EC, a prawie 80% w źródłach scentralizowanych (łącznie z przemysłem).

Jednak rozpatrując wyłącznie potrzeby komunalne, struktura pokrycia zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania pomieszczeń przedstawia się następująco:
EC zawodowe    – 35,7%,
EC i ciepłownie przemysłowe    -7,1%,
ciepłownie komunalne    – 17,9%,
kotłownie wbudowane    – 10,7%,
ogrzewanie piecowe    – 28,6%

Porównanie systemów ciepłowniczych w różnych krajach europejskich

Kraj	Łączne zużycie ciepła na potrzeby ogrzewania, PJ/a	w tym ciepłownictwo, PJ/a	Udział ciepłownictwa w pokryciu potrzeb cieplnych, %
Niemcy	3050	365	12
Finlandia	190	94	49,5
Dania	191	90	47,1
Polska	1200	500-600	42-50

 

Tablica. Struktura źródeł ciepła

Rodzaj źródła ciepła	Roczna dostawa ciepła
	tys. TJ/a	%
EC zawodowe	200	18,2
EC przemysłowe	280*	25,4
Ciepłownie przemysłowe	300*	27,3
Ciepłownie komunalne	100	9,1
Kotłownie wbudowane	60	5,5
Ogrzewanie piecowe	160	14,5
Razem	1100	100,0
* łącznie z dostawą ciepła na potrzeby przemysłu bez pośrednictwa systemów ciepłowniczych

W odniesieniu do bilansu energetycznego podstawowe znaczenie ma sprawność energetyczna źródeł, która decyduje o wielkości zużycia paliw.

W tablicy poniżej zestawiono nominalną sprawność różnych źródeł oraz ilość ciepła użytecznego lub energii uzyskiwanych z 1 kg p.u. (wartość opałowa – 29.300 kJ/kg).

Nominalna sprawność różnych źródeł ciepła oraz ilość ciepła użytecznego uzyskiwana z 1 kg p. u.

Rodzaj źródła	Ciepło lub energia użyteczna	Sprawność
	kWh/kg p.u.	%
Kuchnie węglowe1)	2,0	25
Piece węglowe1)	2,45 – 3,25	30 – 40
Kotłownie wbudowane1)	4,5-4,9	55-60
Ciepłownie2)	5,3 – 5,7	65 – 70
Elektrociepłownie	6,5-6,9	80 – 85
Elektrownie kondensacyjne	2,74 – 2,90	34 – 36
1)    Z powodu braku węgla grubego i koksu w tych źródłach spalane są mieszanki z gorszymi asortymentami węgla kamiennego (a niekiedy brunatnego), co znacznie obniża uzyskiwaną sprawność (poniżej 20% w piecach i kuchniach oraz 50% w kotłach). 2)    Niewłaściwy stan techniczny, niedostosowanie rodzaju paliwa do palenisk oraz niski poziom obsługi są przyczyną tego, że sprawność eksploatacyjna ciepłowni jest znacznie mniejsza i rzadko przekracza 60%.

Z tablicy wynika, że pod względem energetycznym najbardziej efektywne jest skojarzone wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w elektrociepłowniach. Jest to możliwe dzięki wykorzystaniu ciepła skraplania pary wodnej (traconego w obiegu chłodzenia elektrowni kondensacyjnych) do podgrzewania wody krążącej w sieciach ciepłowniczych. Zużycie paliwa do produkcji energii elektrycznej w elektrociepłowniach wynosi ok. 150 kg p.u./MWh, a w elektrociepłowniach kondensacyjnych ok. 340 kg p.u./MWh.